Οι θέσεις μας

Σκοπός

Η ανάδειξη της κοιλάδας των Αγιασμάτων σε ένα μικρό θερμαλιστικό κέντρο, ικανό να αλλάξει το πρόσωπο της κοιλάδας και γενικότερα της περιοχής της Αμανής, συμβάλλοντας στην δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος και απασχόλησης στην σε μεγάλο βαθμό  εγκαταλειμμένη Βόρεια Χίο.

Προσφερόμενο προϊόν

Ο στόχος του μικρού «θερμαλιστικού κέντρου Αγιάσματα» είναι πραγματοποιήσιμος χάρη στην ύπαρξη φυσικών πόρων και κυρίως του θερμού ιαματικού νερού. Το θερμό ιαματικό νερό αποτελεί την βάση στην οποία θα κτισθεί το προσφερόμενο προϊόν, το οποίο δεν είναι άλλο από τον θερμαλισμό.

Ο θερμαλισμός είναι μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που περιλαμβάνει, πέρα από την παραδοσιακή υδροθεραπεία και πολλές άλλες εφαρμογές με βάση το ιαματικό νερό (σε κάποιες περιπτώσεις σε συνδυασμό και με το θαλασσινό) που αποβλέπουν στην ίαση και την φροντίδα της σωματικής και ψυχικής υγείας και γενικά της ευεξίας του επισκέπτη, αλλά και της εμφάνισής του (καλλωπισμός κλπ.).

Η Ελλάδα, με τον τελευταίο νόμο του υπουργείου τουρισμού, αναγνωρίζει και στηρίζει εναλλακτικές μορφές τουρισμού, στις οποίες ο ιαματικός τουρισμός καταλαμβάνει εξαιρετική θέση, δοθέντος ότι μπορεί να συνδυασθεί με τις άλλες μορφές τουρισμού όπου  η χώρα και η Χίος ειδικότερα, έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Αγορά στόχος

Η βιωσιμότητα του «θερμαλιστικού κέντρου Αγιάσματα» προϋποθέτει την προσέλκυση ικανού αριθμού, μεσαίου και ανώτερου μορφωτικού και προ παντός εισοδηματικού επιπέδου επισκεπτών.

Μέσα από την εφαρμογή κατάλληλων εργαλείων επικοινωνίας οι επισκέπτες αυτοί θα αναζητηθούν κατ’αρχήν στους κόλπους των κατοίκων του νησιού, των Χιωτών ανά την υφήλιο, των Ελλήνων γενικά, καθώς και των επισκεπτόμενων την Χίο τουριστών.

Τέλος, σε σημαντική πηγή επισκεπτών μπορεί να εξελιχθεί και η ΕΕ, ύστερα από την συμφωνία διασυνοριακής συνεργασίας για την υγεία, βάσει της οποίας επισκέπτες από την ΕΕ σε ιαματικές πηγές άλλων χωρών της ΕΕ μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να δικαιολογούν τις δαπάνες τους στα ασφαλιστικά ταμεία των χωρών τους. Στην Ελλάδα, προς το παρόν, ένα μόνο ξενοδοχείο, το «Θέρμαι Σύλλα» στην Αιδηψό, πληροί τις προϋποθέσεις της συμφωνίας. Αρχίζει όμως να γίνεται συνείδηση ότι ο κλάδος ιαματικού τουρισμού πρέπει να εκμεταλλευτεί τις διαφαινόμενες στον χώρο αυτό δυνατότητες.

Διαμόρφωση και προσφορά του θερμαλιστικού προϊόντος

Το θερμαλιστικό προϊόν του «θερμαλιστικού κέντρου Αγιάσματα» θα είναι βασικά υπόθεση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι υπάρχουσες και οι μελλοντικές θερμαλιστικές επιχειρήσεις θα φροντίζουν για την διαμόρφωση των πακέτων προσφερόμενων υπηρεσιών θερμαλισμού, στο μέτρο που θα αυξάνεται η ζήτηση.

Προϋπόθεση ωστόσο για την για την διαμόρφωση προϊόντων θερμαλισμού από την ιδιωτική πρωτοβουλία είναι η παροχή θερμού ιαματικού νερού στις ιδιωτικές θερμαλιστικές μονάδες.

Ο Δήμος με την Προμηθευτική ή άλλο φορέα μπορεί φυσικά να συμμετάσχει στην προσφορά υπηρεσιών θερμαλισμού, αξιοποιώντας κατάλληλα το υπάρχον υδροθεραπευτήριο. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι το υδροθεραπευτήριο πρέπει να μεταθέσει το κέντρο βάρους των προσφερόμενων υπηρεσιών του, από την απλή λουτροθεραπεία στην μπανιέρα, στον θερμαλισμό, αρχής γενομένης από την κατασκευή εσωτερικής ή εξωτερικής πισίνας, jakuzzi κλπ.. Σύμφωνα με τους ειδικούς το υδροθεραπευτήριο είναι το μοναδικό σύγχρονο κτίριο χρήσης ιαματικού νερού τουλάχιστον στην περιοχή του Β. Αιγαίου. Πρέπει απλά να προσαρμόσει το προσφερόμενο προϊόν του στις σύγχρονες απαιτήσεις του καταναλωτή.

Δράσεις οργανωτικού χαρακτήρα και υποδομές

Η ανάπτυξη και προσφορά του θερμαλιστικού προϊόντος προϋποθέτει μια σειρά από δράσεις, οι οποίες αφορούν ως επί το πλείστον σε ενέργειες οργανωτικού χαρακτήρα, καθώς και στην δημιουργία των απαραίτητων και κατάλληλων υποδομών που θα στηρίξουν την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. 

Οι δράσεις οργανωτικού χαρακτήρα, καθώς και η δημιουργία των αναγκαίων υποδομών δεν μπορούν να αναληφθούν από την ιδιωτική πρωτοβουλία, είτε γιατί είναι αρμοδιότητα του φορέα διαχείρισης της ιαματικής πηγής και της προϊστάμενης του αρχής, δηλαδή του Δήμου Χίου, είτε γιατί η οργανωτική και χρηματοοικονομική δαπάνη είναι κατά πολύ εκτός δυνατοτήτων των σημερινών πολύ μικρού μεγέθους οικογενειακών επιχειρήσεων που αποτελούν τον ιδιωτικό τομέα.

Διακρίνουμε τις οργανωτικές ενέργειες και τις ενέργειες για τις απαραίτητες υποδομές σε αμέσου δράσεως και σε υποδομές που μπορούν να πραγματοποιηθούν σε βάθος 5ετίας:

Οι αμέσου δράσεως οργανωτικές ενέργειες και υποδομές για τα Αγιάσματα, σε χρονική προτεραιότητα (χρονοδιάγραμμα), είναι:

Απόλυτα αμέσου δράσεως είναι η οι ενέργειες που αναφέρονται στην αναγνώριση της ιαματικής πηγής θερμού νερού. Η υπόθεση αυτή κυριολεκτικά σέρνεται εδώ και μερικά χρόνια τώρα, αναιτιολόγητα. Από ότι όμως πληροφορούμαστε έχει τεθεί τελεσίδικα πλέον καταληκτική ημερομηνία για το τέλος του έτους. Πρέπει συνεπώς να προχωρήσουν άμεσα όλες οι ενέργειες που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις (νόμοι 3498/2006, 17414/2009, 4049/2012 και 4179/2013) για την αναγνώριση της πηγής. Στο άρθρο 20, παραγρ. 5 του νόμου 4179/2013 προβλέπονται οι δράσεις για την αναγνώρισή της από την αρμόδια επιτροπή του υπ. τουρισμού.

Να ολοκληρωθούν άμεσα τα έργα στην πηγή και γύρω από αυτή όπως τα πρότεινε ο γεωλόγος κ. Αγγελίδης, σε σχετική μελέτη του προς την Προμηθευτική και τον Δήμο Χίου από τον Οκτώβριο 2012 και τα οποία αποτελούν προϋπόθεση για την αναγνώριση της πηγής από την αρμόδια επιτροπή του υπ. τουρισμού. Έγιναν ορισμένα έργα, αλλά όχι όλα όσα πρότεινε στην μελέτη του ο κ. Αγγελίδης.

Να γίνουν οι αναγκαίες ενέργειες (συστηματικές αναλύσεις από πιστοποιημένα εργαστήρια και ιατρικά κέντρα) ως προς τις ενδείξεις και αντενδείξεις του ιαματικού νερού και να δρομολογηθεί η πιστοποίησή του από τις αρμόδιες ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές, ώστε να συμπεριληφθεί η πηγή στον κατάλογο των ευρωπαϊκών ιαματικών πηγών από τον οποίο επιλέγουν την προτίμησή τους οι Ευρωπαίοι ασφαλισμένοι με δαπάνη των ασφαλιστικών τους ταμείων.

Να γίνουν οι απαραίτητες μελέτες και ενέργειες στην πηγή θερμού νερού για την απελευθέρωση της ροής της και την αύξηση των ποσοτήτων απόδοσης. Οι γεωλόγοι,  Δρ. Μιχάλης Παπαδάκης, από το ΕΜΠ και Δρ. Ζήσης Αγγελίδης από το ΑΠΘ θεωρούν ότι υπάρχει άφθονο νερό που θα μπορούσε να αντληθεί με γεωτρήσεις.

Να εκσυγχρονιστεί το υπάρχον δημοτικό υδροθεραπευτήριο και να λειτουργήσει, όπως προαναφέρθηκε στην βάση της νέας φιλοσοφίας, δηλαδή με προσφορά νέων υπηρεσιών θερμαλισμού σε βάρος των όχι πια τόσο αποδοτικών παλιών υπηρεσιών (λουτροθεραπείας σε μπανιέρα). Πάντως, για την συνέχιση της λειτουργίας του, στον νόμο 4179/2013 προβλέπονταν η υποβολή ορισμένων δικαιολογητικών στον ΕΟΤ για την έκδοση σχετικής βεβαίωσης μέχρι τον Απρίλιο του 2014.

Να αποφασιστεί, τέλος, ποιος φορέας θα αναλάβει διαχειριστής του ιαματικού νερού, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στον νόμο 3498/2006, παραγρ. 13, καθώς και τον νόμο 4179/2013, παραγρ. 4 ,  που καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του φορέα διαχείρισης αναφέρεται, ότι ο φορέας διαχείρισης πρέπει να διαθέτει κατάλληλη τεχνογνωσία καθώς και οργανωτική και υλικοτεχνική υποδομή.

Οι δράσεις αναφορικά με τις υποδομές του οικισμού και του ευρύτερου χώρου, μπορούν προγραμματισθούν σε βάθος 5ετίας και είναι οι εξής:

Ο φορέας διαχείρισης του θερμού ιαματικού νερού πρέπει να αρχίσει έγκαιρα με τις μελέτες και τα έργα κατασκευής δικτύου παροχής ιαματικού νερού στις θερμαλιστικές επιχειρήσεις, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην ζήτηση. Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι σύμφωνα με τον νόμο οι θερμαλιστικές επιχειρήσεις έχουν προτεραιότητα στην παροχή ιαματικού νερού έναντι παροχών άλλων χρήσεων.

Δοθέντος ότι οι ιαματικές πηγές στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελούν τουριστικό αξιοθέατο, πρέπει να υιοθετηθεί η ιδέα αυτή και για τα Αγιάσματα. Η κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου γύρω από την πηγή θα πρέπει να συνδυασθεί και με δυνατότητα πρόσβασής της (δρόμος) που σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχει. Υπενθυμίζουμε την πρόταση του κ. Δημάρχου για σχετικό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.

Η επίλυση του προβλήματος αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, όπως και του χρησιμοποιημένου ιαματικού νερού.  Εξυπακούεται ότι είναι αδιανόητο για ένα κέντρο θερμαλισμού, μια λουτρόπολη με αξιώσεις να προσελκύσει επισκέπτες πέραν των συνόρων, τα λύματα να αντιμετωπίζονται με βόθρους ή, το χειρότερο, να κατευθύνονται στην θάλασσα.

Με την ίδια έννοια θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την αποκομιδή, προσωρινή επεξεργασία (χώροι προσωρινής αποθήκευσης και πιθανόν και επεξεργασίας) και απομάκρυνση των απορριμμάτων.

Η βελτίωση της οδικής πρόσβασης στα Αγιάσματα από την Βολισσό. Θα πρέπει να αμβλυνθούν οι απότομες στροφές και να διανοιχθούν  τα στενά σημεία του δρόμου, ώστε και ο χρόνος της διαδρομής να μικρύνει και ορισμένοι, έστω, ταξιδιώτες να αποφεύγουν δυσάρεστες καταστάσεις (ναυτία κλπ.).

Να πραγματοποιηθεί γεωλογική-υδρολογική μελέτη και να δημιουργηθεί σύγχρονος ταμιευτήρας στην πηγή πόσιμου νερού της Λευκάντριας. Οι προαναφερθέντες επιστήμονες θεωρούν ότι το νερό της πηγής της Λευκάντριας διαθέτει ιδιότητες που το καθιστούν κατάλληλο για ποσιθεραπεία. Η ποσιθεραπεία αποτελεί συστατικό στοιχείο  της έννοιας του θερμαλισμού.

Όπως γίνεται φανερό, πρόκειται για ένα σύνολο δράσεων, από τις οποίες ίσως οι περισσότερες είναι οργανωτικού χαρακτήρα και δεν απαιτούν πολλά χρήματα, ενώ μια σειρά από άλλες είναι επενδύσεις και απαιτούν κονδύλια.

Οι επενδύσεις στις υποδομές θα αποδώσουν σε βάθος χρόνου και είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη της ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας η οποία και θα μεριμνήσει για την δημιουργία προσφοράς των απαραίτητων υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών.

Γιάννης Παπαδημητρίου
Για την «Θέρμαι Αγιασμάτων» ΚοινΣΕπ.
Αθήνα, 11/2/2015