Εισήγηση για τα Αγιάσματα της κας Ελένης Κατσαρού στο Θεματικό Δημοτικό Συμβούλιο για την Αμανή
15-3-2013
Σας ευχαριστώ για την δυνατότητα να σας πω δυο λόγια για τα Αγιάσματα. Πιστεύω, έτσι, να συμβάλλω και εγώ στον διάλογο, από τον οποίο ευελπιστώ, όπως όλοι εδώ, ότι θα προκύψουν χρήσιμα και αξιοποιήσιμα συμπεράσματα και προτάσεις.
Έχω αγαπήσει και πονώ τα Αγιάσματα, όπως λέμε, από την ημέρα που γεννήθηκα.
Όπως οι πιο πολλοί από εσάς θα γνωρίζετε, οι γονείς μου λειτουργούσαν στα Αγιάσματα από το 1938 (μέχρι το 1994 που έφυγε από την ζωή ο πατέρας μου), το οικογενειακό ξενοδοχείο «ΟΜΟΝΟΙΑ». Το ξενοδοχείο αυτό υπήρξε για πολλές δεκαετίες το επίκεντρο των λουόμενων, αλλά και της καλοκαιρινής ζωής των Αγιασμάτων.
Εκεί πέρασα και εγώ τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων. Αξέχαστες αναμνήσεις, που, όπως ακόμα και τώρα διαπιστώνω, είναι κοινές με πολλούς συνομήλικους συμπολίτες μας. Γιατί και αυτοί πέρασαν πολλά καλοκαίρια στα Αγιάσματα, μαζί με τους γονείς τους, οι οποίοι έκαναν εκεί τα θερμά λουτρά τους.
Τις 10ετίες εκείνες τα Αγιάσματα γνώρισαν σημαντική άνθηση, παρά τις γνωστές τότε αντιξοότητες και δυσκολίες (η μετάβαση από την Βολισσό γίνονταν με μουλάρια)…
Σύμφωνα με τις γνώμες ειδικών, τα Αγιάσματα μπορούν να εξελιχθούν σε ένα σύγχρονο μικρό θερμαλιστικό κέντρο. Ο θερμαλισμός είναι μια εναλλακτική μορφή τουρισμού που περιλαμβάνει, πέρα από την παραδοσιακή υδροθεραπεία, και άλλες εφαρμογές με βάση το ιαματικό νερό (σε κάποιες περιπτώσεις σε συνδυασμό και με το θαλασσινό) που αποβλέπουν στην ίαση και φροντίδα της σωματικής και ψυχικής υγείας και γενικά της ευεξίας του επισκέπτη.
Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη, την ατμομηχανή, που θα συμπαρασύρει την αξιοποίηση και των άλλων διαθέσιμων φυσικών πόρων της περιοχής σε μια πορεία σύγχρονης ανάπτυξης, ικανής, όχι μόνον να συγκρατήσει τους κατοίκους που έχουν απομείνει, αλλά και να συντελέσει στην επιστροφή πολλών και από εκείνους που έχουν εγκαταλείψει την περιοχή και γενικότερα, να συμβάλλει στην ανάπτυξη ολόκληρου του νησιού της Χίου.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει η όλη προσπάθειά να προσανατολισθεί στην προσέλκυση υψηλού εισοδηματικού επιπέδου επισκεπτών/πελατών, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι θα παραμελήσουμε τους υπόλοιπους. Στους πρώτους όμως πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή και τις δυνάμεις μας, γιατί από αυτούς θα προκύψει ουσιαστικό οικονομικό όφελος που θα υποστηρίξει την ανάπτυξη.
Επισκέπτες/πελάτες υψηλού εισοδηματικού επιπέδου, οι οποίοι κατά κανόνα είναι και από μέσου έως ανώτερου μορφωτικού επιπέδου, μπορεί να προέλθουν από πολλές προελεύσεις.
Ειδικά, αυτή την περίοδο υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία να διασφαλίσουμε μια πολύ σημαντική πηγή προέλευσης τέτοιων επισκεπτών/πελατών. Είναι μια ευκαιρία που σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να επιτρέψουμε να χαθεί.
Πρόκειται για τις προοπτικές που διανοίγονται με την ευρωπαϊκή πιστοποίηση και συμπερίληψη της ιαματικής πηγής Αγιασμάτων, όπως και των υπολοίπων ιαματικών πηγών της Ελλάδος, στον κατάλογο των Ευρωπαϊκών ιαματικών πηγών, βάσει σχετικής οδηγίας της ΕΕ (2011-24-01), η οποία προβλέπει το άνοιγμα των ευρωπαϊκών συνόρων υγείας.
Τα πλεονεκτήματα του ιαματικού νερού των Αγιασμάτων, πιστεύεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, ότι θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον ικανού αριθμού επισκεπτών από τις Βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες, όπου η ετήσια επίσκεψη ιαματικών πηγών για λόγους ίασης και ευεξίας είναι καθιερωμένος θεσμός και χρηματοδοτείται πλουσιοπάροχα από τα ασφαλιστικά ταμεία τους.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι αυτοί συνήθως συνδυάζουν τις υπηρεσίες θερμαλισμού με μια γενικότερη τουριστική διαμονή και περιήγηση στις περιοχές που επισκέπτονται. Αυτό σημαίνει ότι από την προσπάθεια προσέλκυσής τους θα ωφεληθεί, μαζί με τα Αγιάσματα, γενικότερα η Βόρεια Χίος, αλλά και συνολικά ολόκληρο το νησί.
Τι πρέπει να γίνει-προτάσεις
Οι επισκέπτες/πελάτες ανώτερου εισοδηματικού επιπέδου εξυπακούεται ότι έχουν και αυξημένες απαιτήσεις. Απαιτήσεις που περιστρέφονται γύρω από τρείς κυρίως άξονες, δηλαδή:
- Υποδομές
- Περιβάλλων χώρος
- Προσφερόμενες υπηρεσίες
Πρέπει από τώρα, άμεσα, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να διασφαλίσουμε το αναγκαίο υψηλό ποιοτικό επίπεδο στα θέματα και των τριών αυτών αξόνων, προκειμένου να αποκτήσουμε το ευρωπαϊκό σήμα ποιότητας ISO.
Το ευρωπαϊκό σήμα ποιότητας ISO είναι το κλειδί που θα ανοίξει την πόρτα στην αγορά των Ευρωπαίων επισκεπτών/πελατών με την χρηματοδότηση των ασφαλιστικών τους ταμείων.
Τα θέματα των τριών αξόνων που προανέφερα αφορούν όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή τις δημοτικές και κρατικές αρχές, τις επιχειρήσεις και τους κατοίκους.
Αναφέρομαι στην συνέχεια, εν συντομία, σε ορισμένα από αυτά τα θέματα που νομίζω ότι είναι άμεσου ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τα εξής:
- Η καλλιέργεια και η αναγνώριση-πιστοποίηση της ιαματικής πηγής. Προϋπόθεση για την αξιοποίηση της αγοράς των Ευρωπαίων επισκεπτών/πελατών είναι, όπως ανέφερα παραπάνω, η αναγνώριση-πιστοποίηση της ιαματικής πηγής από την ειδική επιτροπή που έχει συσταθεί στον ΕΟΤ για τον σκοπό αυτό. Υπενθυμίζω ότι όπως ανακοίνωσε η υπουργός τουρισμού κ. Κεφαλογιάννη, έχουν αναγνωρισθεί ήδη 15 ιαματικές πηγές της Ελλάδος.
- Όπως πληροφορούμαι έχει ήδη δρομολογηθεί από τον Δήμο Χίου, την Προμηθευτική και την ΔΕΥΑΧ η καλλιέργεια της πηγής και η αναγνώρισή της, με την συνεργασία και συμπαράσταση του Συνδέσμου Ιαματικών Πηγών Ελλάδος και του υδρογεωλόγου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Ζήση Αγγελίδη. Ελπίζω και εύχομαι να εξελιχθούν όλα ομαλά και να προλάβουμε τις προθεσμίες, ώστε να μην μείνουν εκτός νυμφώνα τα Αγιάσματα και να κινδυνεύσουν να τα αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου τουρισμού.
- Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην διαμόρφωση των εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντα χώρου της ιαματικής πηγής νερού, κατά την διαδικασία καλλιέργειας της πηγής και διαμόρφωσης του χώρου, σύμφωνα με την τεχνική έκθεση του καθηγητή κ. Αγγελίδη από τον περασμένο Οκτώβριο. Πρέπει να αποφευχθούν άναρχες και φθηνές τσιμεντοκατασκευές, όπως αυτές που υπάρχουν τώρα. Δεν είναι δύσκολο να εκπονηθεί ένα συστηματικό αρχιτεκτονικό σχέδιο, το οποίο εκτός από τις ανάγκες κανονικής λειτουργίας της πηγής, να προβλέπει και την ικανοποίηση των αναγκών αισθητικής. Ιδανική λύση είναι π.χ. το αντλιοστάσιο να τοποθετηθεί μέσα στο βουνό κατά τρόπο που να γίνεται ελάχιστα αντιληπτό από τον επισκέπτη.
- Η πηγή, πάντως, πρέπει να είναι χώρος προσβάσιμος από τους επισκέπτες και πρέπει να αναδεικνύει την πολιτιστική ιστορία των λουτρών. Δεν πρέπει να κρύψουμε την πηγή. Αντίθετα, πρέπει να την μετατρέψουμε σε αξιοθέατο για κάθε ενδιαφερόμενο. Αυτό συμβαίνει στις ιαματικές πηγές σχεδόν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες.
- Αμέσου προτεραιότητας είναι η δημιουργία μονάδας βιολογικού καθαρισμού των λυμάτων. Δεν είναι δυνατό να απευθυνθούμε σε επισκέπτες/πελάτες υψηλών απαιτήσεων με τα λύματα να προωθούνται στον υδροφόρο ορίζοντα ή ακόμα χειρότερα στην θάλασσα. Άλλωστε, η ΔΕΥΑΧ διαθέτει την τεχνογνωσία επ’αυτού.
- Εξ’ίσου αμέσου προτεραιότητας είναι και η ανακαίνιση και ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος υδροθεραπευτηρίου. Παρά την προβλεπόμενη στο νέο καθεστώς διανομή νερού στις ξενοδοχειακές μονάδες, το υδροθεραπευτήριο θα έχει πάντα την χρήση του.
- Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την βελτίωση της διαδρομής από την Βολισσό. Η σημερινή κατάσταση του δρόμου είναι δύσκολη, χρονοβόρα και κουραστική. Πρέπει να γίνει διαπλάτυνση του δρόμου, όπου αυτό είναι απαραίτητο και να εξομαλυνθούν οι πολλές και απότομες στροφές. Είναι γνωστό, ότι οι στροφές αυτές τώρα προξενούν ζαλάδες και ναυτία σε πολλούς ανθρώπους. Η επισκεψιμότητα ενός τουριστικού τόπου είναι σε μεγάλο βαθμό και θέμα των εμπειριών από στόμα σε στόμα. Άρα, είναι αναγκαίο οι εμπειρίες αυτές να είναι θετικές.
- Θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την διαφύλαξη του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα και του τοπικού «χρώματος» της Κοιλάδας των Αγιασμάτων. Οποιοδήποτε μελλοντικό κατασκευαστικό έργο πρέπει να εντάσσεται αρμονικά στο φυσικό τοπίο, αλλά και στο χωροταξικό και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, με στόχο την δημιουργία ενός λειτουργικού, αλλά και ευπρεπούς και καλαίσθητου οικισμού, όπου θα συνυπάρχουν αρμονικά οι εμπορικές και οικιστικές χρήσεις. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, π.χ. θα είναι δύσκολο να φαντασθεί κανείς παράνομες κατασκευές ή κατασκευές μεγαθήρια, είτε πρόκειται για ξενοδοχεία, είτε οτιδήποτε άλλο.
- Πέραν της ανάδειξης της Κοιλάδας των Αγιασμάτων σε ένα μικρό θερμαλιστικό κέντρο, θα πρέπει να επιδιωχθεί η ανάδειξη και άλλων πόρων δυνητικής ανάπτυξης της περιοχής, όπως το παλιό μεταλλείο αντιμονίου, οι χαρτογραφημένες περιπατητικές διαδρομές, καθώς και οι συνέργειες με άλλους φορείς της Αμανής, όπως π.χ. το οινοποιείο, το σπήλαιο του Αγίου Γάλακτος, τα διάφορα μοναστήρια, την Βολισσό κ.ά
- Και κάτι ακόμα. Ακούγεται ότι υπάρχουν σκέψεις να χρησιμοποιηθεί το θερμό νερό για την θέρμανση σπιτιών. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο νόμος προβλέπει ρητά και κατηγορηματικά ότι προτεραιότητα στην χρήση του θερμού ιαματικού νερού έχουν τόσο οι υπάρχουσες όσο και οι μελλοντικές εμπορικές (τουριστικές) εκμεταλλεύσεις.
- Ο νομοθέτης, λέγεται συνήθως, είναι σοφός. Δικαίως υπάρχει αυτή η πρόβλεψη, γιατί το θερμό ιαματικό νερό είναι πλουτοπαραγωγικός πόρος, ο οποίος μέσα από την εμπορική εκμετάλλευσή του δημιουργεί εισόδημα, για την επιχείρηση, τους εργαζόμενους, την περιοχή στην οποία δαπανούν τα χρήματά τους οι επισκέπτες/πελάτες και γενικότερα στην εθνική οικονομία, δηλαδή έχει πολλαπλασιαστικό εισοδηματικό αποτέλεσμα. Η χρήση ενός τέτοιου πόρου για καταναλωτικούς σκοπούς (θέρμανση) δεν αποφέρει τίποτε περισσότερο από κάποιες εισπράξεις για την επιχείρηση διαχείρισης του νερού ως θερμαντικού στοιχείου.
- Με αυτό το σκεπτικό, το ιαματικό νερό πρέπει να μείνει στην διάθεση των επιχειρήσεων, των σημερινών και των μελλοντικών. Επειδή αυτή την στιγμή δεν μπορεί να είναι γνωστό πόσες επιχειρήσεις θα προκύψουν στο μεσοπρόθεσμο μέλλον, προτείνω για τα επόμενα 20 χρόνια το ιαματικό νερό να παραμείνει αποκλειστικά για επιχειρηματικούς σκοπούς.
Τελειώνω με μια ανακοίνωση.
Ομάδα επιχειρηματιών της κοιλάδας των Αγιασμάτων είμαστε στην διαδικασία ίδρυσης συλλογικού οργάνου που θα έχει σαν σκοπό την προώθηση, όπως και όπου δεί, των παραπάνω αλλά και άλλων θεμάτων. Ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε αφενός μεν να ενημερώσουμε αλλά και να πείσουμε όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή τις αρχές αλλά και τους ενδιαφερόμενους πολίτες, για το όραμα της μετεξέλιξης των Αγιασμάτων σε ένα μοναδικό μικρό θερμαλιστικό κέντρο που θα αποτελεί τόπο ίασης και ευεξίας για τους Χιώτες αλλά και τους επισκέπτες από την υπόλοιπη Ελλάδα και όλο τον κόσμο.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας,
Ελένη Α. Κατσαρού
14-3-2013
